(Baonghean) - Hiện nay, nhiều công trình thủy lợi được cấp nước theo tiêu chuẩn cũ, không đáp ứng yêu cầu hiện nay. Do đó, để có cơ sở đầu tư xây dựng hoàn thiện hệ thống thủy lợi, tiêu nước, phòng, chống lụt bão, việc lập quy hoạch tổng thể thủy lợi Nghệ An đến năm 2025 và định hướng năm 2030 trong điều kiện biến đổi khí hậu, nước biển dâng đang được tiến hành.
Bất cập hệ thống thủy lợi
Hệ thống hồ đập hiện tại nhu cầu cải tạo, nâng cấp còn khá lớn. Hồ Đồn Húng (Yên Thành) có dung tích trên 5,4 triệu m3 nước, tưới cho 380 ha và cấp nước sinh hoạt, phòng lũ cho nhân dân 4 xã: Hùng Thành, Hậu Thành, Lăng Thành và Tiến Thành. Được xây dựng từ những năm 1960 nên hiện nay hồ đã xuống cấp, có nguy cơ vỡ đập chính.
Ông Lê Văn Cường - Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy lợi Bắc cho biết: Trong 17 hồ chứa do đơn vị quản lý, hiện còn 4 hồ chưa được đầu tư nâng cấp là hồ Xuân Nguyên, Kẻ Sặt, Đồn Húng (Yên Thành) và Đồi Tương (Quỳnh Lưu). Được biết, Nghệ An có 625 hồ đập, trong đó có 60 hồ do doanh nghiệp quản lý. Do đã được xây dựng từ mấy chục năm nay nên hầu hết các hồ đều tiềm ẩn những nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa lũ.
 |
| Thi công hồ chứa ở xã Quỳnh Tam (Quỳnh Lưu). |
Ông Nguyễn Sỹ Hưng - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết: Toàn tỉnh có 2.525 công trình cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp. Trong đó có 1.163 hồ chứa, 427 đập dâng, 702 trạm bơm, 233 phai tạm, 348 km kênh tưới tự chảy…
Mặc dù có nhiều phát triển về thủy lợi nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu về sản xuất và tiềm năng phát triển của tỉnh, diện tích tưới bấp bênh, tỷ lệ kiên cố hóa kênh mương còn thấp. Các công trình thủy lợi hầu hết được xây dựng từ những năm 1960 - 1970. Việc ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ trong xây dựng cũng như quản lý khai thác công trình thủy lợi chậm đi vào cuộc sống, một số công trình kém hiệu quả như trạm bơm Bến Thủy, Văn Sơn, Diễn Thái…
Quản lý tài nguyên nước còn nhiều bất cập, việc xả thải của các khu dân cư, công nghiệp, khai khoáng trên sông, suối gây ô nhiễm sạt lở. Cơ chế quản lý công trình chưa đồng bộ và còn nhiều bất cập, mô hình quản lý chưa được phát huy vai trò người dân.
Sự cần thiết phải quy hoạch
Việc quy hoạch thủy lợi tỉnh Nghệ An đến năm 2020, định hướng năm 2030 trong điều kiện thích ứng với điều kiện biến đổi khí hậu và nước biển dâng là rất quan trọng.
Ông Nguyễn Sỹ Hưng cho biết thêm: Quy hoạch đã tính toán nhu cầu dùng nước, cân bằng nước, tiêu thoát, thủy lực mạng lưới sông, thủy lực kiệt mặn. Trên cơ sở dự báo những tác động về yếu tố khí tượng thủy văn đến năm 2030 có xét đến ảnh hưởng của biến đổi khí hậu như suy giảm dòng chảy trong mùa kiệt, tăng dòng chảy mùa lũ,…
 |
| Thi công kênh Bảo Thành - Yên Thành. |
Đồng thời, quy hoạch đề xuất các phương án nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh như: Nghiên cứu các phương án cấp nước đảm bảo tưới tiêu cho 107.000 ha diện tích canh tác và nuôi trồng thủy sản; Các phương án giải quyết tiêu cho vùng trũng Nam - Hưng - Nghi, vùng Diễn - Yên - Quỳnh, vùng hữu ngạn Thanh Chương; Các giải pháp chống lũ xảy ra trên sông Cả. Đánh giá nguồn nước cấp cho các vùng Nam - Hưng - Nghi và TP. Vinh, vùng Diễn - Yên - Quỳnh... Quy hoạch cấp nước, giải pháp đẩy mặn tạo nguồn. Phương án cấp nước sinh hoạt cho dân cư nông thôn. Đặc biệt là quy hoạch tiêu thoát nước trên địa bàn tỉnh. Quy hoạch chống lũ, các giải pháp hồ chứa tham gia cắt lũ…
Qua khảo sát, nhiều công trình quy hoạch thủy lợi bị trùng với các quy hoạch trước đây; Nguồn vốn dự kiến thực hiện quy hoạch quá nhiều; Các số liệu quy hoạch chưa chính xác, chưa cập nhật được số liệu thực tế...
Văn Trường
