Sân thượng ngày hè

(Baonghean) - Từ lúc nào đó, những kỷ niệm gắn với sân thượng trở thành một trong những vệt sắc lung linh của tuổi thơ. Ở sân thượng, bố mẹ có thể gắn kết hơn với con, chẳng cần gì, chỉ cần thời gian dành cho chúng.

Vinh là một trong những phố sá bình yên. Bạn tôi nói điều ấy khi nhìn lên những sân thượng thoáng đãng. Ở đó, không giống như nhiều thành phố không bình yên lắm, phải rào bọc sân thượng lại bằng những lưới sắt chắc chắn. Thậm chí, có khi cần huy động luôn cả những hàng rào kẽm gai “đâm nát trời chiều”.

Những khoảng sân thượng chung cư Quang Trung. Ảnh: Nhật Lân
Những khoảng sân thượng chung cư Quang Trung. Ảnh: Nhật Lân


Vinh, dĩ nhiên không thế. Nắng sớm, nắng chiều vẫn lả lướt trên những bờ hoa giấy đẹp, hoa hoàng lan rực rỡ kiêu kì, rủ từ sân thượng xuống nhà, che bớt nắng và gió Lào khắc nghiệt. Đẹp tựa như bức tranh. Ở Vinh, người ta không vây những sân thượng bằng dây kẽm, rào sắt. Đám trẻ lớn lên vẫn gắn kết với nhau bởi những trò chơi vô vàn thú vị nơi sân thượng. Thậm chí có cả trò chơi đáng hãi hùng là làm spider man - người nhện, leo từ sân thượng nhà này qua sân thượng nhà khác, bằng những bước chân nhanh như sóc.

Đám trẻ con ở những khu phố nhỏ thành Vinh vì thế mà thân nhau hơn. Chúng thuộc sân thượng từng nhà một như chính sân nhà mình. Vài đứa bạn, vài cái sân thượng là đủ niềm vui kín mít suốt mùa hè. Chơi sân thượng sợ nhất là khi vô tình vấp ngã, toạc quần, rách đầu gối vì xi măng như chơi. Ngoài khó khăn ấy, sân thượng chẳng có trở ngại nào cản ngăn những đứa nhỏ lấy làm chốn đi lại, lên xuống của tuổi thơ mình. Ở đó không phải phiền hà lo quẹt xe, lo người lạ… Ở đó toàn những gương mặt bè bạn láng giềng thân quen.

Lũ trẻ thích nhất là trèo lên sân thượng nhà cô Ngọc. Một khoảng sân nho nhỏ được cô Ngọc lát gạch hoa lên, chỉ cần quét sơ qua là sạch bong bụi. Sẽ chẳng mấy ai nghĩ chuyện lát gạch hoa lên sân thượng và thậm chí nghĩ đó là khoảng không chỉ có chức năng phơi đồ. Nhưng những bà mẹ có con nhỏ như cô Ngọc thì khác. Cô nghĩ tới đám trẻ con ngồi hóng gió sân thượng mỗi đêm hè, cần có một nơi thật tinh tươm để đùa nghịch. Mảnh sân ấy được lũ trẻ bình chọn đẹp nhất trong cả khu phố.

* * *

Sân thượng thời… rau không sạch, dĩ nhiên là không gian hiếm quý để đặt những thùng xốp trồng cây. Nào thì rau muống, mồng tơi, tía tô lá lốt, rồi đến cả mướp đắng, mướp hương, bí bầu cũng theo nhau leo lên từ sân thượng. Khoảnh đất vui chơi của đám trẻ thu hẹp đi để trồng rau. Nhưng chẳng nề hà gì vì chuyện học theo người lớn trồng rau, chăm cây với những đứa trẻ thành phố cũng vui không kém những trò chơi.

Chúng hét toáng khi gặp con sâu xanh lè múp míp ngọ ngoạy trong đám lá. Chúng vượt qua sợ hãi những con sâu để “cứu” cây rau. Chúng băn khoăn khi phân biệt từng chiếc lá bầu lá bí hay mướp. Băn khoăn cả khi học tên từng loại  từng vị rau thơm. Nhưng rồi, khi trở thành người làm vườn đắc lực cho mẹ trên sân thượng, được mẹ chỉ cho từng cái lá, cái hoa, quan sát từng quả non tròn xoe xoe, tí hin hin, hết thảy chuyện ấy trở thành chuyện nhỏ. Và những kĩ năng sống của chúng tăng lên từ mảnh vườn treo lơ lửng tí hon ấy.

Thích nhất là những lứa rau, lứa cây trên sân thượng đến mùa thu hoạch. Chỉ vài quả dưa chuột thôi cũng phải huy động 5, 7 đứa bạn hàng xóm qua cùng thu hoạch, cùng tranh giành, chia nhau từng việc rửa dưa, gọt vỏ, dằm muối ớt. Cắn miếng dưa chuột chấm muối ớt mát lịm ngập chân răng, nghe vị cay và ngọt mát lan nhanh đầu lưỡi, trôi tuột xuống họng, thấy hả hê như cảm nhận được cả bao công lênh người làm vườn đổ vào đó. Cảm giác ấy khác biệt với những trái dưa mua về từ chợ Vinh, từ cô, từ chị quảy gánh bán dạo trước nhà.

“Vườn treo babilon” của chúng tôi có những cây ớt chỉ thiên trái chỉ thẳng lên trời, như ngón tay út ít tí hon đỏ tươi trong vòm lá. Cây ớt ấy cả xóm ăn hoài không hết. Mỗi lần có hàng xóm ghé nhà xin là mẹ lại sai con gái chạy lên hái ớt. Có những lúc ớt sai tới mức mẹ hái sẵn để dưới nhà, hàng xóm đi ngang lại mời nhau lấy ớt về nấu. Kỉ niệm về những trái ớt nhỏ xíu chia cho hàng xóm ăn bớt ngọt tình làng nghĩa xóm nơi con phố nhỏ chứ không hề… cay như vị ớt.

* * *

Vườn treo Babylon buổi tối lại như thể vườn sao băng. Có một khoảng trống hai, ba chục mét vuông trên sân thượng, mỗi tối đám trẻ con lại vác chiếu ra rải, nằm ngồi ngóc cổ đếm sao. Ông Chương - hàng xóm tuổi ngoài 70, mỗi tối lại tìm đến chơi chung với đám nhỏ. Ông kể cho chúng tôi câu chuyện về những vì sao băng xẹt qua bầu trời, có khi đếm được hàng chục cái, lầm rầm trong miệng hàng chục điều ước.

Ông kể cho chúng tôi nghe chuyện sao Đại Hùng (Gấu lớn), Bắc Đẩu, về những câu chuyện cổ hư hư thực thực đong đầy những ước mơ bé con. Mẹ vui vẻ rang cho mấy ông cháu một mẻ lạc, cầm thêm ca nước sôi để nguội. Thi thoảng sang hơn, ông Chương mang theo túi vải, trong đó đựng ca nước dừa, vài phong kẹo cu đơ dẻo dẻo bùi bùi. Chỉ chừng đó mà những buổi sinh hoạt trên sân thượng trở thành kí ức đáng nhớ. 

Thế giới thiên văn với hàng trăm điều thú vị, hàng trăm câu chuyện mang theo sức tưởng tượng lớn mà ông Chương tặng chúng tôi, từ một khoảng sân thượng mùa hè thời nhỏ. Đám trẻ ngày ấy không đứa nào theo thiên văn, nhưng đều là những đứa nhỏ ít nhiều mơ mộng, lãng mạn, biết tưởng tượng. Ngày kia nói chuyện với nhau, hỏi mình, hỏi người, có phải những điều ấy cũng cần biết bao trong những tháng ngày thơ ấu.

Những khu chung cư Quang Trung (TP. Vinh). Ảnh: Nhật Lân
Những khu chung cư Quang Trung (TP. Vinh). Ảnh: Nhật Lân

Sân thượng khiến tôi nhớ tới bà nội, mỗi khi bà xuống Vinh. Nhà bà ở Ngọc Sơn, Đô Lương, một vùng núi đồi cao cao. Bà có thói quen bắc ghế cao ngồi ngay trước nhà, nhìn mọi người đi lại thấp hơn tầm mắt một tí, hoặc thích được đám cháu rủ lên sân thượng hóng gió. Lưng bà hơi còng, tỉ mẩn leo từng bước cầu thang  thật chậm thật chậm lên sân thượng.

Ở trên ấy bà nhìn xuống con đường chạy qua nhà, người ta đi lại dưới mình nhiều tí. Những vị trí ấy khiến bà dễ chịu, không chóng mặt khi thấy người và xe ngờm ngợp đi lại qua mắt mình như mắc cửi. Nói tưởng như vô lí nhưng quả thực, những vị trí ấy không khiến bà chóng mặt, vì có lẽ chúng gần giống với vị trí nhà bà nằm trên đồi cao cao. Mỗi sáng mỗi chiều vẫn nhìn người ta đi lại dưới chân đồi. Bà tôi thường nhai trầu bỏm bẻm, ngồi một góc nhìn mây nhìn trăng, gió mang cả hơi trầu nhắc sự có mặt của bà mà đám cháu rất thường xuyên vô tình quên lãng.

* * *

Nhưng sân thượng đáng nhớ nhất có lẽ là với những đứa trẻ ở chung cư Quang Trung. Khi chiều về, nắng tắt, đám trẻ từ tầng một lên tầng năm í ới rủ nhau lên chơi trên mảnh sân chung. Khoảng sân trung ấy nhìn bốn bề bao la, nhìn được cả dãy núi Quyết xa xa. Đứa cao kều nhất còn quả quyết nhìn thấy được cả khúc sông Lam chảy ra Cửa Hội đẹp mê khiến những đứa còn lại vừa ngờ vực vừa ganh tị, thèm thuồng.

Góc này đám trẻ chơi đánh chuyền, góc kia có đám ngồi ôm đàn guitar đứa bé nghe đứa lớn hát vang bài hát “Mặt trời bé con” của Trần Tiến. Góc nọ lại có cả cô bé mắt ngây thơ tròn xoe ngồi xe đẩy, miệng ngậm chặt muống cơm bé xíu mẹ đút. Bà mẹ thở than, con bé tí mà ham vui, nhất định không chịu ăn nếu không được bê cả người cả xe đẩy trên sân thượng, xem các anh chị nhảy múa. Ở giữa sân thượng nhà tầng lại có vài cô cậu tụ đầu cùng bố làm diều, thả diều trên sân thượng với suy nghĩ chỉ chút xíu dây nữa, con diều của mình chắc cú chạm vào mây xanh.

Đứng từ những sân thượng nhà tầng nhìn xuống xung quanh là một trải nghiệm rộng mở và rực rỡ với bất cứ cô cậu nhóc nào. Tôi tin thế, như chính tuổi thơ tôi được nhiều lần cảm nhận. Ngóng nhìn xuống đường Quang Trung là những lùm phượng đỏ rực dưới nắng chiều, hai hàng cây mát mắt nối dài nối dài tới tưởng như vô tận trong mắt trẻ nhỏ. Đẹp hơn nữa là con đường lúc lên đèn, những vệt đèn vệt xe lấp lánh, sáng lòa nhìn từ trên xuống đẹp như thế giới kì ảo.

Vinh, rồi những dãy nhà tầng cũ màu mật ong sẽ biến mất, những cao ốc mọc lên. Đám trẻ chẳng bấm thang máy từ tầng một vèo lên tầng hai mươi mấy để cùng nhau chơi trò xưa cũ. Đám trẻ bận cắm mắt vào ipad iphone những buổi học thêm về mà không hề biết có một thế giới đáng yêu nhường ấy trên sân thượng nhà mình.

* * *

Đôi khi tôi vẫn vô tình nhìn lên sân thượng nhà tầng quanh khu nhà tôi ở. Những sân thượng vây kín bởi kẽm gai, rào chắn. Những sân thượng chen chúc cao thấp không đồng đều như nơi phố nhỏ tuổi thơ. Và ánh đèn cao áp đã khiến trăng nhạt màu, còn những vì sao rủ nhau đi trốn. Dĩ nhiên, tôi thấy buồn. Chẳng biết những mảng sân thượng có buồn không?

Và sân thượng, khi ấy có buồn không?

Võ Thu Hương

tin mới

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

(Baonghean.vn) - Lễ hội Đền Cờn năm 2024 có nhiều hoạt động, trò chơi dân gian, nhưng đặc sắc nhất là tục chạy ói với màn rước kiệu, tung kiệu bay trên biển. Tục chạy ói thường được tổ chức vào sáng ngày 21 tháng Giêng Âm lịch hàng năm, là nghi lễ quan trọng với ngư dân vùng biển.

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

(Baonghean.vn) - Nằm ở ngã ba sông, nơi hợp lưu của dòng Nậm Nơn và Nậm Mộ để hình thành nên dòng sông Cả kỳ vĩ bồi đắp cho vùng hạ du, đền Vạn - Cửa Rào được xem là ngôi đền linh thiêng nhất miền Tây xứ Nghệ. Sáng 1/3 (20 tháng Giêng), người dân muôn phương đã nô nức dự Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào.

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

(Baonghean.vn) - Hang Bua là thắng cảnh tự nhiên nằm trong dãy núi đá vôi “Phà Én” thuộc xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, cách thành phố Vinh 170km về phía Tây Bắc. Lễ hội Hang Bua là một trong những lễ hội lớn nhất của đồng bào các dân tộc của huyện nói riêng và vùng Tây Bắc Nghệ An nói chung.

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

(Baonghean.vn) - Gìn giữ và nuôi dưỡng tình yêu văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ là việc được các cấp ngành cùng đồng bào vùng Tây Bắc Nghệ An chú trọng. Ở làng Mo Mới, xã Nghĩa Xuân (Quỳ Hợp), bà con dân tộc Thổ tích cực sưu tầm, trao truyền những làn điệu dân ca, dân vũ cho thế hệ trẻ.

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

(Baonghean.vn) - Là thế hệ thứ 3 trong gia đình người Mông gắn bó với nghề rèn truyền thống, ông Và Tông Dê (Tương Dương) ngày ngày thổi lửa làm ra không biết bao nhiêu dụng cụ lao động cho bà con. Lò rèn không chỉ nuôi sống gia đình ông mà còn là nơi lưu giữ nghề truyền thống của đồng bào Mông.

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

(Baonghean.vn) - Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, lên các bản làng vùng cao, đặc biệt là đến các bản có đồng bào Mông sinh sống, nhiều khách du lịch rất ấn tượng bởi sắc màu trên những bộ trang phục của người phụ nữ, dường như thấy được sắc Xuân trong đó...

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu), người dân nơi đây vẫn lưu giữ một bộ trang phục của người Thái cổ. Với những họa tiết, hoa văn được thêu một cách tỉ mỉ, kỳ công, bộ trang phục sau hơn 100 năm vẫn giữ được vẹn nguyên giá trị vốn có.

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

(Baonghean.vn) - Qua một thời gian dài khai thác tận diệt, nguồn cá mát dần cạn kiệt. Trước thực trạng đó, năm 2023, chính quyền xã Diên Lãm (Quỳ Châu) đã ban hành đề án “Bảo tồn và phát triển nguồn lợi cá mát Nặm Cướm”…

Ngõ phố thắm tình dân

Ngõ phố thắm tình dân

(Baonghean.vn) - Các ngõ phố được trang hoàng sạch, đẹp để đón Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024. Rất nhiều công trình, phần việc in dấu tình đoàn kết của các hộ dân. Điều đó càng tô thắm thêm tình dân trên mỗi ngõ phố ở thành Vinh. 

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

(Baonghean.vn) - Mắc chứng teo cơ tủy sống từ nhỏ, chị Nguyễn Thị Vân (SN 1986), quê Nghi Lộc, được biết đến là một nhân vật có tầm ảnh hưởng tới xã hội, nhất là trong cộng đồng người khuyết tật. Trò chuyện với phóng viên Báo Nghệ An, chị tự hào nhận mình có những “cá tính” đặc trưng rất Nghệ.

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

(Baonghean.vn) - "Tớ dày" là cách gọi của đồng bào Mông về loài hoa anh đào. Những ngày này các bản làng ở xã Mường Típ, huyện rẻo cao Kỳ Sơn rực sắc "tớ dày". Bất cứ ai cũng trở nên bồi hồi xao xuyến trước loài hoa tuyệt đẹp này.

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

(Baonghean.vn) - Gắn bó với nghề đan lưới lồng bè, những người làm nghề ở Trung Sơn (xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc) luôn trăn trở nâng cao tay nghề. Mỗi đường đan, nút thắt là cả sự tỉ mẩn gửi vào đó sự bền chắc của sản phẩm, giúp người nuôi trồng thuỷ sản thêm bội thu…

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu có một phòng trưng bày rất đặc biệt mang tên Pỉ Noọng. Đây là không gian trưng bày vật dụng truyền thống của các dân tộc thiểu số như Thái, Mông, Dao, Tày… do bà Sầm Thị Bích dày công sưu tầm từ những năm 1990 cho đến nay.

Du lịch

Khát vọng phát triển du lịch miền Tây

(Baonghean.vn) - Miền Tây Nghệ An tiếp tục được quan tâm định hướng phát triển du lịch với các chương trình, dự án nhằm mang lại thu nhập và nâng cao mức sống cho người dân theo tinh thần Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

(Baonghean.vn) - Ngày Tết càng đến gần cũng là dịp người Mông ở Nghệ An bắt đầu vào mùa làm bánh "lua dúa". Những chiếc bánh dẻo của cộng đồng này chủ yếu dùng để ăn trong gia đình và cũng là vật phẩm không thể thiếu trong lễ cúng của một số dòng họ.